учебник на каракалпакском языке

Ózbekistan mámleketı hám huqiqi tiykarlari, 8 klas, Karimova O., Ismatova N., Sariqov Sh., Amanova O., 2019.

Учебник по праву для 8 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Elimizde sońǵı jıllarda sonday ózgerisler, jańalanıwlar júz bermekte, bul ózgerisler pátinen, kóleminen, dúnya júzliginen aqıl asıǵıp qaladı. Qısqa waqıt ishinde boy kóterıp atırǵan imaratlar, iske túsirilip atırǵan zavod hám fabrikalar, paydalanıwǵa tapsırılıp atırǵan bilimlendiriw hám densawlıqtı saqlaw orayları, lagerler, sport, sanaat, mádeniyat oraylarınıń hámmesi xalıq ushın, siz hám biz ushın jaratılmaqta. Sońǵı jıllarda, ǵárezsizlikke erisken dáwirden sońǵı jıllarda birinshi ret ǵárezsizliktiń tuwrı mánisin ańlatıwshı ideya — insan máplerin mámleketimiz iskerliginiń oray'na alıp shıǵıw ideyası ilgeri súrildi.

Jáhán tariyxi, 8 klas, Farmonov R., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на каракалпакском языке.

   Sizler VII klasta Orta ásirler tariyxin úyrendiniz. Orta ásirlerde de adamlar awil xojaligina tayangan ekonomika hám jámiyette qáliplesken dástúrler tiykarinda turmis keshiriwin dawam ettirdi. Sol sebepli adamzat tariyxiniň bul dáwiri agrar civilizaciya yamasa dástúriy jámiyet dep ataladi. Bul jámiyette adamlar qatlam-larga bólinip jasaydi hám áyyemnen saqlamp kiyatirgan dástúriy úrp-ádetler, diniy túsinikler usi civilizaciyanin xarakterli tárepleri bolip esaplanadi. Agrar civilizaciya adamzat tariyxmda neolit dáwirinen baslamp, XVIII ásirdiň 60-jillarindagi sanaat revolyuciyasi hám onin tiykarinda jana jámiyet qálipleskenshe dawam etti.

Geografiya, 8 klas, Musaev P., Musaev J., 2019.

Учебник по географии для 8 класса на каракалпакском языке.

   Siz endi aldingi klaslarda algan bilimleriňiz tiykarinda Jer júzi, soniňday mámleketimiz tábiyati haqqinda basqalarga da magliwmat bere alasiz. Olardan basqa sonday bilimler de bar, olar adamlardin iskerligi, jasaw jagdayi hám óndiristiň aymaqliq pariqlaniwi siyaqli insaniyat, jámiyet turmisi penen tikkeley baylanish. Mine sol bilimlerdi úyrenetugin pán ekonomikaliq hám socialliq geografiya dep ataladi. Ol xaliq iskerliginiň aymaqhq shólkemlestiriliwi menen baylamsli ekonomikaliq hám socialliq máselelerdi belgili bir mámleket boyinsha da, pútkil jáhán kóleminde de úyrenedi. Bul oqiw jilinda janajan Watanimíz - Ozbekstannin ekonomikaliq hám socialliq geografiyasin úyrenesiz.

Ádebiyat, 8 klas, Mámbetov K., Palımbetov K., 2019.

Учебник по литературе для 8 класса на каракалпакском языке.

   Kórkem ónerdiň bir tarawi bolgan ádebiyatti oqiw arqali xaliqtiň ótmishin hám búginin, tariyxm hám etnografiyasin, milliy úrp-ádet dástúrleri menen jasaw tárizin, jaqinnan bilip alasiz. Sonliqtan bolsa kerek, «Kórkem ádebiyat — xaliq múlki», «xaliq aynasi» dep biykarga aytilmagan. Qaysi xaliqtin kórkem ádebiyatin alip qarasaq ta, onda sol xaliqtiň milliy kelbeti sáwlelenedi. Dúnya xaliqlari kórkem sóz óneri siyaqli qaraqalpaq xalqiniň da danaliqqa toli folklorliq dóretpeleri atadan balaga, áwladtan áwladqa ótip saqlanip kiyatirgan biybaha bayligi esaplanadi. Sizler 6 — 7-klaslarda oqigan «Alpamis», «Qirq qiz», «Sháryar», «Edige» dástanlarinin ideya-tematikasinda xalqimizdiň tariyxi, milliy úrp-ádet dástúrleri óziniň ayqin sáwleleniwin tapqanliginm gúwasi boldmiz. Basqa túrkiy tilles xaliqlar siyaqli qaraqalpaq xalqi da xaliq awizeki dóretpeleri menen jazba ádebiy miyraslarina iye.

Zoologiya, 7 klas, Mavlonov O., 2017.

Учебник по зоологии для 7 класса на каракалпакском языке.

   Siz, Ózbekistanımızdıń kórer kózleri, jarqın keleshegisiz. Zoologiya sabaqlıǵı sizdi hár qıylı haywanat dúnyası menen tanıstıradı. Sabaqlıq sizge haywanlardıń dúzilisi, jasaw sharayatına tiyisli bilimler beredi. Sizlerdi tereń bilim alıw hám erkin pikirlewge úyretedi. Siz onı qunt penen úyrenseńiz, haywanlar tirishiliginen júdá kóp nárselerdi bilip alasız. Úyrengenlerińiz bolsa sizlerge keleshekte kásip tańlawıńızǵa járdem beredi. Haywanat hám ósimlikler dúnyasın jaqsı bilgen adam onı jaqsı kóredi hám qorǵaydı.

Jáhán tariyxı, 7 klas, Salimov T.O‘, Sultanov F.E., 2017.

Учебник по истории для 7 класса на каракалпакском языке.

   Siz 6-klasta «Jáhán tariyxı»nıń áyyemgi dáwirin úyrendińiz. Áyyemgi dáwirde adamlar qalay jasaǵanı, Áyyemgi Shıǵıs, Greciya hám Rim mámleketleriniń rawajlanıwı hám daǵdarısqa ushırawları haqqında bilip aldıńız.
7-klasta bolsa orta ásirler dáwiri tariyxın úyrenesiz. Bul dáwir jáhán tariyxınıń eramızdıń V ásiri aqırınan — XV ásirdiń aqırına shekemgi dáwirdi, yaǵnıy áyyemgi zaman menen jańa zaman ortasındaǵı 10 ásirdi óz ishine aladı. Italiyalı alımlar insaniyat tariyxın «áyyemgi tariyx», «orta tariyx» hám «jańa tariyx»larǵa bólip úyreniwdi usınıs etken. «Orta tariyx» degende, dáslep orta ásirler tariyxı túsiniledi.

Geografiya, 7 klas, Ǵulomov P., 2017.

Учебник по географии для 7 класса на каракалпакском языке.

   7-klasta siz elimiz — Ózbekistan Respublikasi jaylasqan tábiyiy geografiyaliq úlke — Orta Aziya tábiyiy geografiyasi menen Watanimíz tábiyiy geografiyasin úyrenesiz. Orta Aziyaniň geografiyaliq orní, ózine tán ózgeshelikleri, geologiyaliq dúzilisi, relyefi, paydali qazilmalan, klimati, suwlan, topiraqlari, ósimlikleri, haywanat dúnyasi, tábiyattan, oniň bayliqlarinan aqilga muwapiq paydalaniw máseleleri menen tanisasiz. Usiniň menen birge, geografiyani úyreniwde kartalardan paydalaniwdi, kartalardiň qalay isleniwin, túrlerin, topografiyaliq kartalar, olardan qalay paydalaniwdi bilip alasiz. Jáne jergilikli waqit, saat poyaslari, klimat payda etiwshi faktorlar, topiraqlar haqqinda uliwma túsiniklerge iye bolasiz.

Watan tuyg’i’si’, 6 klas, Sultanov X., Qarshi’bayev M., 2015.

Учебник по чувству родины для 6 класса на каракалпакском языке.

   Uluwma worta bilim beriw mekteplerinin’ 6-klaslari’ ushi’n arnalg’an usi’ woqi’w qollanbasi’ O’zbekistan Respublikasi’ Prezidenti Islam Karimovti’n’ «Joqari’ ma’nawiyat – jen’ilmes ku’sh» ha’m «O’zbekistan g’a’rezsizlikke yerisiw bosag’asi’nda» kitaplari’ tiykari’nda qayta islengen.
Wonda Watang’a muhabbat ha’m watanpa’rvarli’q tiykarlari’n qa’liplestiretug’i’n temalar woqiwshi’lardi’n’ wo’zine ta’n tu’siniklerin yesapqa alg’an halda, qi’zi’qli’ mi’sallar, turmi’sli’q da’liller ha’m zamanago’y metodikali’q usillarda bayan yetilgen.