Himiýa, 7 synp, Askarow I.R., Tohtabaýew N.H., Gopirow K.G., 2017

Himiýa, 7 synp, Askarow I.R., Tohtabaýew N.H., Gopirow K.G., 2017.

Учебник по химии для 7 класса на туркменском языке.

   Bu Şu okuw ýylyndan sen tebigy ylymlardan biri bolan himiýa ylmyny öwrenmäge başlarsyň. Himiýa gyzykly, täsinliklere baý ylymdyr. Bu ylmyň syrlaryny öwrenmekde saňa üstünlikler arzuw edýäris. Sen özüň Abu Ali ibn Sina, Abu Reýhan Biruny, Mürze Ulugbek, Zahiriddin Muhammet Babyr ýaly beýik alymlaryň neslidigiňi unutma.
Ene-ataň, halypalaryň, Watanyň Özbegistan seniň hakyky ynsan, ökde hünärmen, dörediji bolup ýetişmegiňi, il-ýurduň öňünde abraýly-hormatly adam bolmagyňy isleýär. Ýadyňda sakla! Ylym dünýäsinde heniz açylmadyk zatlar köp. Olary zabt etmek seniň paýyňa düşýär.




MOLEKULÝAR WE MOLEKULÝAR DäL MADDALAR.
Molekula özara baglanyşyşykly atomlaryň toparyndan ybaratdyr. Molekulýar guriuşly maddalar birmeňzeş molekulalardan ybarat bolýarlar we şonuň üçin beýle maddalaryň düzümi üýtgemeýär (olary ilkinji bolup iňlis alymy J.Dalton beýan edendigi üçin olara daltonidler hem diýilýär).

Adatda maddalar gaz halynda bolanda molekulýar guriuşda bolýarlar. Maddalar suwuk ýa-da gaty halynda bolanda maddanyň molekulalarynyň arasyndaky aralyk ep-esli ýakyn we olaryň özara täsir ediş güýçleri uly bolýar. Şu güýçler olary bir-birine baglanyp durmagyny, maddany suwuk ýa-da gaty halynda bolmagyny üpjün edýär.

MAZMUNY.
I bap. Himiýanyň esasy düşünjeleri we kanunlary.
1-§. himiýa ylmy we onuň wezipeleri. Ylym hökmünde ösüşiniň taryhy.
Özbegistanyň himik alymlarynyň himiýa ylmyna goşan goşantlary.
2-§. madda we onuň häsiýetleri.
1-nji amaly sapak. himiýa otagyndaky enjamlar bilen işlände zähmet howpsuzlygy kadalary bilen tanyşmak.
2-nji amaly sapak. Laboratoriýa ştatiwi, spirt çyrasy, gaz ýanyjylary bilen işlemegiň usullaryny, ýalnyň gurluşyny öwrenmek.
3-§. atom-molekulýar taglymat. atomyň we molekulalaryň reallygy (barlygy).
Himiki element, himiki belgi.
4-§. atomlaryň möçberi. Otnositel we absolýut massa.
5-§. himiki madda – atomlaryň we molekulalaryň birleşmesidir.
Molekulýar we molekulýar däl maddalar.
6-§. arassa maddalar we garyndylar.
3-nji amaly sapak. hapalanan nahar duzunyň arassalanyşy.
7-§. Sada we çylşyrymly maddalar.
8-§. maddanyň agregat hallary.
9-§. himiki formula we ondan gelip çykýan netijeler. Walentlik. Indeksler barada düşünje.
10-§. molekulalaryň ölçegi, otnositel we absolýut massasy. Mol we molýar massa.
Awogadro hemişeligi.
11-§. maddalaryň häsiýetleri: fiziki we himiki özgerişler.
12-§. himiki reaksiýalaryň geçiş şertleri. Himiki reaksiýanyň deňlemeleri.
Koeffisiýentler.
13-§. Düzümiň hemişelik kanuny.
14-§. massanyň saklanma kanuny.
15-§. awogadronyň kanuny. molýar göwrüm.
16-§. himiki reaksiýalaryň görnüşleri.
I baba degişli meseleler çözmek.
I bap boýunça test ýumuşlary.
II bap. Kislorod.
17-§. kislorod.
18-§. kislorod – himiki element.
19-§. kislorodyň himiki häsiýetleri. Biologik ähmiýeti we ulanylyşy.
20-§. kislorodyň tebigatda aýlanyşy. Howa we onuň düzümi. howany hapalanmakdan saklamak.
21-§. Ýanma. Ýangyçlaryň görnüşleri.
4-nji amaly sapak. kislorodyň alnyşy we onuň häsiýetleri bilen tanyşmak.
II bap boýunça meseleler test ýumuşlary.
III bap. Wodorod.
22-§. Wodorod.
23-§. kislotalar barada başlangyç düşünjeler.
24-§. Wodorodyň alnyşy.
25-§. Wodorod – sada madda. Wodorodyň fiziki we himiki häsiýetleri. Ulanylyşy.
26-§. Wodorod – sap ekologik ýangyç. Ulanylyşy.
III baba degişli meseleler çözmek.
III bap boýunça test ýumuşlary.
IV bap. Suw we erginler.
27-§. Suw – çylşyrymly madda. Fiziki we himiki häsiýetleri.
28-§. Suwuň tebigatda ýaýraýşy. Onuň janly organizmler üçin ähmiýeti, ulanylyşy.
29-§. Suw basseýnlerini hapalanmakdan goramagyň çäreleri. Suwy arassalamagyň usullary.
30-§. Suw – iň gowy eredijji. Ereýjilik.
31-§. Erginler.
32-§. Erginde erän maddanyň massa ülşi, göterim, molýar konsentrasiýasy.
Adamyň durmuşynda erginleriň ähmiýeti.
5-nji amaly sapak. 1. Erän maddanyň konsentrasiýasy belli bolan erginleriniň taýýarlanyşy.
2. Topragyň suwly ergininiň taýýarlanyşy we onda aşgaryň bardygynyň anyklanylyşy.
IV baba degişli meseleler çözmek.
IV bap boýunça test ýumuşlary.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Himiýa, 7 synp, Askarow I.R., Tohtabaýew N.H., Gopirow K.G., 2017 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Хештеги: #учебник на туркменском языке :: #химия :: #Askarow :: #Tohtabaýew :: #Gopirow :: #7 класс