учебник на каракалпакском языке

Dúnya dinleri tariyxí, 10 klas, Islomov Z., Rahimjonov D., Najmiddinov J., 2017.

Учебник по истории для 10 класса на каракалпакском языке.

   Din ázelden adamlardı hámiyshe jaqsılıqqa, tuwrı islerge shaqırǵan. Oraylıq Aziya xalıqları sıyınıp kelgen islam dini joqarı insanıy pazıyletlerdiń qáliplesiwine xızmet etken. Din insaniyattıń ruwxıy dúnyası menen tıǵız baylanıslı bolıp, onıń sociallıq turmısında bárháma onıń menen birge bolıp kelgen.
Dindi úyreniw bul insannıń ruwxıy dúnyasın úyreniw bolıp tabıladı. Diniy derekler ózinde insaniyat tariyxında bolıp ótken ibratlı waqıyalardı jámlegen bolıp, olar adamlardı ádep-ikramlılıqqa tárbiyalawda áhmiyetli orın tutadı. Bul bolsa insannıń ómir soqpaqlarında adaspawı, jaqsı-jaman, aq-qaranı ańlap jetiwi hám de aqıllılıq penen ómir súriwi ushın tiykarǵı qural bolıp xızmet etedi. Nátiyjede insannıń turmıs tárzi jaqsılanıp, jámiyet te rawajlanadı.

Milliy g’a’rezsizlik ideyasi’ ha’m ma’nawiyat tiykarlari, 9 klas, Musurmanova O., 2015.

Учебник по обществознанию для 9 класса на каракалпакском языке.

   Uluwma worta bilim beriw mekteplerinin’ 9-klaslari’ ushi’n arnalg’an usi’ sabaqli’q O’zbekistan Respublikasi’ Prezidenti Islam Karimovti’n’ «Joqari’ ma’nawiyat – jen’ilmes ku’sh», «O’zbekistan g’a’rezsizlikke yerisiw bosag’asi’nda» kitaplari’ tiykari’nda qayta islengen. Wonda milliy g’a’rezsizlik ideyasi’ ha’m ma’nawiyat tiykarlari’n quraytug’i’n negizgi bilim ha’m tu’sinikler zamanago’y metodikali’q usi’llar ha’m talaplar tiykari’nda bayan yetilgen.

Ximiya, 9 klas, Asqarov I.R., Ǵopirov K.G., Toxtabaev N.X., 2019.

Учебник по химии для 9 класса на каракалпакском языке.

   Adamlardıń áyyemnen ximiyalıq elementler hám qubılıslar menen tanıs bolǵanlıǵı tariyxtan belgili. Ximiyanıń dáslepki rawajlanıw dáwirlerindegi pikirler, kóz qaraslar, izertlewlerdiń rawajlanıwında kóplegen shet el ilimpazları menen bir qatarda ózbekstanlı ilimpazlardıń da orınlı úlesleri bar.
Ózbekstan aymaǵında jasaǵan xalıqlar ámeliy islerinde kán qazıw, temir eritiw, shoyın islep shıǵarıw, shiyshe tayarlaw, sopol buyımlar ın islew jumıslar ı, ximiyalıq elementlerden paydalanıp tayarlanǵan bezew buyımları, qaǵazlar, jazıwlar, átirlik buyımları ushın kerekli sınap hám onıń birikpeleri, efir mayları, súrme, ósimliklerden tayarlanǵan dári-darmaqlardıń keń qollanǵanlıǵı haqqında maǵlıwmatlar bar. Aǵash qabıǵı hám kenepten 751-jılı Samarqandta qaǵaz islep shıǵarıw jolǵa qoyılǵan.

Jáhán tariyxı, 9 klas, Lafasov M., 2015.

Учебник по истории для 9 класса на каракалпакском языке.

   Siz ǵárezsiz Ózbekstànnıń perzentlerisiz. Jáhán tàriyxın úyreniwde elimiz bàsshısı Shavkat Mirziyoyevtiń «...dúnyada, átirapımızda jámiyetimizdegi turaqlı jaǵdaydı buzıw, adamlar arasına alawızlıq tuwdırıw, dushpanlıq etiw, túrli kelispewshiliklerdi keltirip shıǵarıw hám hátte qan tógiliwin qáleytuǵın kúshler de joq emes», degen sózlerin este saqlańız hám onıń tamırları XIX ásirdiń aqırı — XX ásirdiń baslarına barıp taqalıwın biliwińiz zárúr.
Siz 9-klàsqa qádem qoydıńız. Siz 8-klàstà «Jáhán tàriyxı» boyınshà XVI ásir baslarınan XIX ásirdiń ekinshi yarımına shekemgi bolǵàn dáwirdi úyrendińiz. Bul dáwirde jámiyet rawajlanıwında ósiw kúsheydi. Óndiris keńeydi. Siyasiy demokratiya rásmiylestirilip, joqarı qatlamlardıń húkimdarlıq formaları jetilisti. Siz jáhán tàriyxınıń eń qızıqlı, quràmàlı dáwirin úyrenesiz. Sebebi, bul dáwirde dúnyàdà úlken ózgerisler júz berdi. Bul dáwirdiń tiykàrǵı belgisi — óndiriste monopolistlik kàpitàlizm ornàdı. Hár túrli sindikàtlàr, kàrteller, koncernler júzege keldi. Óndiris oràylàstı, shet elge kàpitàl shıǵàrıw bàslàndı. Bir qàtàr mámleketler 100 jıldà erise àlmàǵàn ràwàjlànıwǵà eristi.

Informatika ha’m yesaplaw texnikasi’ tiykarlari’, 9 klas, Boltayev B., 2015.

Учебник по информатике для 9 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Insan a’meliy jumi’s procesinde ju’da’ ko|’plegen ma’selelerdi sheshiwine tuwra keledi. Ma’selelerdin’ ayi’ri’mlari’ an’sat, ayi’ri’mlari’ quramali’ yesap-sanaqlar menen baylani’sli’ boladi’. Bazi’ bir ma’selelerdi sheshiwde ayi’ri’m a’meller topari’n mi’n’lap ma’rte wori’nlawg’a tuwra keliwi mu’mkin. Soni’n’ ushi’n minnetsiz ju’da’ tez isleytug’i’n ja’rdemshimiz bolg’an kompyuter bul jumi’slarda ja’rdem bere aladi’ ma, yeger ja’rdem bere alsa, wol jag’dayda ma’selelerdi kompyuterde sheshiw qalay a’melge asi’ri’ladi’ degen soraw tuwi’latug’i’ni’ ta’biyiy.

Ádebiyat, 9 klas, Mámbetniyazov T., Bekbergenova Z., Mámbetniyazova Z., 2019.

Учебник по литературе для 9 класса на каракалпакском языке.

   Dúnya mádeniyati tariyxinda súwretshilik (jivopis), bezew (arxitektura), saz (muzika), teatr, ádebiyat siyaqli kórkem óner túrleri shigarmalan insan miynetinin nátiyjesinde payda bolatugin ruwxiy bayhqlar esaplanadi. Usinday kórkem óner tarawlari arasinda ádebiyat aynqsha orindi iyeleydi. Sebebi, adam balasimn oy-pikirleri menen ar-ziw-ármanlari, is-háreketleri nienen minez-qulqi kórkem ádebiyat shi-garmalannda hár tárepleme teren súwretlenedi. Ádebiyat — atamasi eki mánide qollamladi. Brinshisi, ken mánisinde — baspadan basilip shiqqan hámme kitap túrleri, gazeta hám jurnallar, ekinshisi tar mánisinde — turmisti kórkemlik penen súwretlep beriwshi sóz óneri yamasa kórkem shigarmalar. Yagmy ádebiyattin birinshisine fizikahq, ximiyaliq, medicinaliq, awil xojahq h.t.b tarawi ádebiyatlan kiretugin bolsa, ekinshisine belgili bir jaziwshilardin lirikahq, prozaliq yamasa dramaliq janr shigarmalan kiredi. Kórkem ádebiyat adamlarga olardi qorshap turgan dúnya tuwrali túsinik beredi, omn áhimiyetli táreplerin biliwge úyretedi. Biz sol túsiniklerdi obraz arqah qabil etemiz hám tásirlenemiz.

Ózbekistan tariyxı, 8 klas, Jurayev U., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на каракалпакском языке.

   VIII klàss «Ózbekstàn tàriyxı» sàbàqlıǵı Sizge Wàtànımızdıń XVI ásirden XIX ásirdiń ortàlàrınà shekemgi tariyxı haqqında bilim beredi. Tariyxshı ilimpazlar Watanımız tariyxınıń bul dáwirine «Sońǵı orta ásirler» yaki «Úsh xanlıqlar dáwiri» dep atama bergen. Bul dáwir tariyxımızdıń eń qıyın, qarama-qarsılıqlarǵa tolı dáwiri bolıp esaplanadı. Sebebi, bir waqıtlar dúnyada belgili bolǵan, jáhán tariyxında óshpes iz qaldırǵan Temuriyler mámleketi XVI ásir baslarında tolıq saplastırıldı. Siz bunıń sebeplerin VII klass «Ózbekstan tariyxı» sabaqlıǵınan bilip alǵansız. VIII klasta olardı jáne bir ret eske túsiresiz.

Ekonomikali’q bilim tiykarlari’, 8 klas, Sariqov E.S., Haydarov B.Q., 2014.

Учебник по экономике для 8 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Ta’biyatta tayar hali’nda nan, kiyim-kenshek, u’y-jay joq. I’nsan ta’biyatta tayar hali’nda gezlespeytug’i’n barli’q na’rselerdi wo’zi jarati’wg’a ma’jbu’r. Wol usi’ maqsette ta’biyat qushag’i’nda yekonomika dep atalatug’i’n u’lken xojali’qti’ ju’zege keltiredi. Son’g’i’li’g’i’nda yekonomika xojali’q ju’rgiziw sistemasi’ si’pati’nda — insanni’n’ jasaw ha’m kamalg’a keliwinin’ birden-bir qurali’na aylang’an.