Fizika, 7 synp, Suýarow K., Usarow J., Sangirowa Z., 2022

Fizika, 7 synp, Suýarow K., Usarow J., Sangirowa Z., 2022.

Учебник по физике для 7 класса на туркменском языке.

   Fizika – tebigat baradaky ylym. Bu sözi ylma grek akyldary Aristotel girizipdir.
Fizika ylmy daş-töweregimizde bolýan hadysalary we prosesleri düşündirýär. Meselem, suwuň bugarmagy, ýagyn ýagmagy, buzuň eremegi, ýyldyrym çakmagy, çyranyň ýanmagy we başgalar.
Fizika ylmy ençeme ugurlaryň ösmegindem möhüm ähmiýete eýe, şol sanda, elektronika, robototehnika, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri, täze görnüşdäki materiallary öndürmek, lukmançylyk gurluşlaryny döretmek.




DYKYZLYK WE ONUŇ BIRLIKLERI.
Gapdaky (çaşka) yssy çaýa birnäçe sany gandy yzly-yzyna salýarys. Gant eremedik wagtda öz göwrümine laýyklykda gapdaky suwy göterýär. Gandy gowuja garanymyzda, stakandaky çaýyň göwrümi üýtgemeýär diýen ýalydygyna şaýat bolarys. Gant nirä gitdi?

Gözegçiliklerden görnüşi ýaly, gandy düzýän bölejikler suwuň bölejikleriniň aralaryna ýaýrap (siňip) gidýär. Bu bolsa maddany düzýän bölejikleriň arasynda mälim boşluklar bardygyny aňladýar. Käbir maddalardaky bölejikler bir-birine ýakyn ýerleşse, käbirlerinde bölejikleriň arasyndaky aralyk esli uly bolýar. Gazlarda bölejikleriň ýerleşişi esli seýrek, suwuklyklarda dykyzrak we gaty jisimlerde bolsa esli dykyz ýerleşen bolýar. Mundan daşary, dürli maddalardan taýýarlanan birmeňzeş göwrümli jisimleriň massalary deňeşdirilende dürlüçe bolýar (2.6-njy surat).

MAZMUNY.
GIRIŞ.
I BAP. MEHANIKI HEREKET BARADA MAGLUMATLAR.
1-nji tema. Fizika ylmynyň ösüş taryhynda Orta Aziýa alymlarynyň tutan orny.
2-nji tema. Fizika ugrunda Özbegistanda ylmy mekdep döreden fizik alymlar.
3-nji tema. Fiziki ululyklar. Halkara birlikler sistemasy (SI).
4-nji tema. Fizikada barlag metodlary.
5-nji tema. Skalýar we wektor ululyklar.
6-njy tema. Meseleler çözmek.
7-nji tema. Mehaniki hereket.
8-nji tema. Kinematikanyň esasy düşünjeleri.
9-njy tema. Gönüçyzykly deňölçegli hereketde tizlik we geçilen ýol.
10-njy tema. Meseleler çözmek.
11-nji tema. Deňölçegsiz hereket.
12-nji tema. Laboratoriýa işi. Deňölçegsiz hereketiň ortaça tizligini kesgitlemek.
13-nji tema. Meseleler çözmek.
14-nji tema. Töwerek boýunça hereket.
15-nji tema. Meseleler çözmek.
Bap boýunça logiki pikirlenmäge degişli ýumuşlar.
II BAP. TEBIGATDA GÜÝÇ. ENERGIÝA.
16-njy tema. Massa we onuň birlikleri.
17-nji tema. Dykyzlyk we onuň birlikleri.
18-nji tema. Laboratoriýa işi. Dürli şekildäki jisimleriň dykyzlygyny kesgitlemek.
19-njy tema. Jisimleriň özara täsiri. Güýç.
20-nji tema. Basyş we onuň birlikleri.
21-nji tema. Meseleler çözmek.
22-nji tema. Suwuklyklarda we gazlarda basyşyň geçirilişi.
23-nji tema. Dynçlyk ýagdaýyndaky suwuklygyň basyşy.
24-nji tema. Meseleler çözmek.
25-nji tema. Atmosfera basyşy.
Taslama işi. Atmosfera basyşynyň amalda ýüze çykyşyny görmek.
26-njy tema. Mehaniki iş.
27-nji tema. Mehaniki energiýanyň görnüşleri.
28-nji tema. Meseleler çözmek.
29-njy tema. Mehaniki kuwwat we onuň birligi.
30-njy tema. Meseleler çözmek.
Bap boýunça logiki pikirlenmäge degişli ýumuşlar.
III BAP. ÝYLYLYK HADYSALARY.
31-nji tema. Içki energiýa.
32-nji tema. Ýylylyk mukdary.
Taslama işi. Ýylylyk geçirijiligini öwrenmek.
33-nji tema. Meseleler çözmek.
34-nji tema. Amaly sapak. Dürli temperaturaly suwlar garyşdyrylanda ýylylyk çalşygyna gözegçilik etmek.
35-nji tema. Ýangyjyň udel ýanma ýylylygy.
36-njy tema. Bugarma we kondensasiýa. Gaýnama.
37-nji tema. Gaty jisimiň eremegi we gatamagy.
38-nji tema. Meseleler çözmek.
Bap boýunça logiki pikirlenmäge degişli ýumuşlar.
IV BAP. ELEKTRIK.
39-njy tema. Jisimleriň elektrlenmesi.
40-njy tema. Elektrik zarýady.
41-nji tema. Elektroskop we elektrometr.
42-nji tema. Elektrik geçirijiler we dielektrikler.
43-nji tema. Zarýadlanan jisimleriň özara täsiri.
44-nji tema. Geçirijilerde elektrik zarýadlaryň paýlanyşy.
45-nji tema. Tebigatdaky elektrik hadysalar.
46-njy tema. Elektrik togy.
47-nji tema. Tok çeşmeleri.
48-nji tema. Elektrik naprýaženiýesi we ony ölçemek.
49-njy tema. Tok güýji.
50-nji tema. Meseleler çözmek.
51-nji tema. Laboratoriýa işi. Elektrik zynjyrynda tok güýjüni we naprýaženiýäni ölçemek.
52-nji tema. Elektrik garşylyk.
53-nji tema. Rezistorlar. Reostatlar.
54-nji tema. Zynjyryň bölegi üçin Omuň kanuny.
55-nji tema. Meseleler çözmek.
56-njy tema. Amaly sapak. Reostatyň kömeginde tok güýjüni sazlamak.
57-nji tema. Laboratoriýa işi. Omuň kanunyny öwrenmek.
Bap boýunça logiki pikirlenmäge degişli ýumuşlar.
V BAP. OPTIKA.
58-nji tema. Ýagtylygyň göni çyzyk boýunça ýaýraýşy.
59-njy tema. Günüň we Aýyň tutulmagy.
60-njy tema. Ýagtylygyň serpikmesi we döwülmegi.
61-nji tema. Linza.
62-nji tema. Amaly sapak. Ýagtylygyň tekiz aýnadan serpikmesi.
Bap boýunça logiki pikirlenmäge degişli ýumuşlar.
Gönükmeleriň jogaplary.
Paýdalanylan edebiýatlar.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Fizika, 7 synp, Suýarow K., Usarow J., Sangirowa Z., 2022 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Хештеги: #учебник на туркменском языке :: #физика :: #Suýarow :: #Usarow :: #Sangirowa :: #7 класс