учебник по белорусскому языку

Беларуская мова, 10 класс, Валочка Г.М., Васюковіч Л.С., Зелянко В.У., 2021.

Фрагмент из книги:
Мова — найважнейшы сродак зносін (узаемаадносін) паміж людзьмі, бо менавіта праз мову (у параўнанні з іншымі сродкамі — мімікай, жэстамі, музыкай, жывапісам) чалавек найболын поўна выяўляе сябе, свой унутраны свет. Асноўная функцыя мовы — камунікатыўная, або функцыя зносін.
Мова — гэта арганізаваная сістэма лінгвістычных сродкаў. Мова ёсць сістэма знакавая. Кожны моўны знак, як і любы іншы, нясе інфармацыю, мае форму і змест (напрыклад, слова, сказ, тэкст). Моўная сістэма складаецца з мноства адзінак (гу-каў, марфем, слоў, словазлучэнняў, сказаў, тэкстаў) і правіл іх спалучэння. Усе гэтыя элементы моўнай сістэмы знаходзяцца ва ўзаемасувязі і ўтвараюць цэласнае адзінства, сукупнасць лагіч-ных і граматычных сродкаў для выказвання думак і наладжвання ўзаемаадносін паміж людзьмі.

Беларуская мова, 10 класс, Валочка Г.М., Васюковіч Л.С., Зелянко В.У., 2020.

Фрагмент из книги:
Людзі не могуць існаваць без мовы. З яе дапамогай пазнаю´ць навакольны свет, выказваюць свае думкі, пачуцці, перажыванні, дзеляцца вопытам працоўнай дзейнасці. Ні авалодваць ведамі, ні нават думаць нельга без мовы, якая дазваляе нам чытаць і разумець кнігі, слухаць і засвойваць тое, што гавораць іншыя, размаўляць і абменьвацца думкамі з сябрамі, бацькамі, настаўнікамі, знаёмымі і незнаёмымі. Усё гэта адбыва ец ца ў людской супольнасці — грамадстве, у працэсе маўленчай дзейнасці чалавека, якая ўключае ў сябе гаварэнне, успрыманне і разуменне прачытанага (чытанне) ці пачутага (аўдзіраванне), а таксама
пісьмо. Іншымі словамі, мова — гэта сістэма адзінак (словы, грама тычныя формы і інш.), з дапамогай якіх людзі ўступаюць у сура змоўніцтва паміж сабой, г. зн. уключаюцца ў працэс маўленчай дзейнасці.

Беларуская мова, 2 класс, Частка 2, Паўлоўскі І.І., Леўкіна Л.Ф., 2016.

Фрагмент из книги:
Некалькі сказаў, звязаных паміж сабой па сэнсе, называюць тэкстам. У тэксце кожны наступны сказ развівае, працягвае думку папярэдніх.
Асноўная думка тэксту — гэта галоўнае, пра што аўтар хоча сказаць чытачу.

Беларуская мова, 2 класс, Частка 1, Паўлоўскі І.І., Леўкіна Л.Ф., 2016.

Фрагмент из книги:
Мова можа існаваць у вуснай або пісьмовай форме. Вусная мова ўзнікае тады, калі мы гаворым або слухаем іншых людзей. Пісьмовая мова — гэта напісанае ў сшытку, надрукаванае ў кнізе, часопісе, газеце.

Белорусы, Язык белорусского народа, Книга 2, Том 2, Карский Е.Ф., 2006.

Фрагмент из книги:
Слова в белорусском языке, как и в русском, украинском и других славянских и индоевропейских языках, с чисто грамматической точки зрения могут быть расчленяемы на корни и разные аффиксы; к последним принадлежат префиксы и суффиксы; одни из суффиксов, обозначая лишь грамматические категории, к которым принадлежат слова, различные между собою по реальному значению, служат для образования основ, а другие, выражая соотношение между словами, имеющими одну и ту же основу и сходное значение, составляют отличительный признак тех или других склоняемых и спрягаемых Форм (Флексии).

Белорусы, Язык белорусского народа, Книга 1, Том 2, Карский Е.Ф., 2006.

  Современные белорусские говоры представляют богатое разнообразие звуков как гласных, так и согласных, для передачи которых далеко не достаточно знаков употребляющейся у нас азбуки: придется значительно пополнять их отчасти введением надстрочных знаков, отчасти даже внесением некоторых начертаний, взятых из других азбук. Но и при таких способах передачи звуков мы все же не сумеем вполне точно отметить все оттенки звуков народной речи, так как разнообразие последних зависит от многих часто неуловимых причин, как: от индивидуальных особенностей лица говорящего и наблюдающего его слушателя, от возраста, пола; от положения данного звука в слове и речи (от звуков предшествующих и следующих за ним), не говоря уже о влиянии ударения и других условий, более или менее точно передаваемых и на письме.

Гавары са мной па-беларуску, Аляксандраў С., Мыцык Г., 2000.

   Хай будзе блаславёны той час, калі ты наважыўся вучыць мову нашага народу. Хто б ты ня быў — навучэнец, міністар, бізнэсовец, настаўнік, проста аматар слова — гэтая кніга прыдасца табе. Яна дапаможа самастойна вывучаць мову мэтадам размоўнае практыкі.
Кніга такога кшталту выходзіць на Беларусі ўпершыню. У самай даступнай форме, з дапамогай шматлікіх малюнкаў паказана індывідуальнасьць, адметнасьць беларускай мовы з багацьцем яе фанэтычных, граматычных і лексычных асаблівасьцяў.